truyện dài

Ngày xưa, ở đất Đồng Cống, làng Hữu Thanh, tỉnh Thái Bình, có một người mõ già làng xóm vẫn gọi tên là lão Đốp. Vợ chồng lão Đốp hiếm hoi sinh được một đứa con trai tuấn tú đặt tên là Bé Con. Nhà nghèo hèn, lớn lên Bé Con không được học hành, khi mười lăm tuổi thường ngày vác mõ đi rao thay cha già và đem phần biếu các quan viên.

Ngày xưa có một anh chàng trẻ tuổi nghèo kiết xác, chưa có vợ. Cha mẹ chết sớm nên hắn ở một mình.

Câu chuyện kể về nhà sư Diệu Kế, trụ trì chùa làng Bích Khê, tuy ít chữ nhưng sáng dạ. Diệu Kế có người bạn thân là thợ giày. Khi bị bọn hào lý làng nghi ngờ về đạo học, Diệu Kế nhờ người bạn thợ giày giúp mình đối đáp trong cuộc khảo hạch của một vị hòa thượng nổi tiếng. Cuộc khảo hạch diễn ra kín đáo, và người thợ giày đã thành công, khiến vị hòa thượng khen ngợi Diệu Kế. Cuối cùng, bọn hào lý xin lỗi và Diệu Kế được giữ lại.

Vào thời nhà Lê, có hai vợ chồng một nhà nghèo ở làng Đồng Lùi, sinh được một người con trai đặt tên là Nguyễn Hữu Cầu.

Ngày xưa, có một anh học trò trẻ tuổi nhà nghèo xơ nghèo xác. Vì có cha mẹ già, anh phải lang thang đây đó làm nghề gõ đầu trẻ để nuôi thân và nuôi cha mẹ.

Có nhà phú ông kia hiếm hoi, mãi đến khi luống tuổi, người vợ mới có mang. Đến ngày trở dạ thì người vợ lại sanh ra một con Cóc.

Ngày xưa có anh chàng chuyên sống về nghề ăn trộm. Trong nhà còn có mẹ già phải nuôi. Tuy có lúc được nhiều, có lúc được ít, nhưng trong nhà không bao giờ có của để dành. Hai mẹ con chàng thường phải chịu bữa ăn, bữa nhịn.

Ngày xưa ở huyện Đông Sơn có một anh học trò họ Đào. Anh đẹp trai, học giỏi, chỉ phải một tội nhà rất nghèo. Thường ngày anh cắp sắch sang làng bên cạnh học với một ông đồ. Nhưng cũng có những lúc anh phải đi làm thuê, làm mướn để kiếm tiền nuôi thân. Cuộc sống bữa no, bữa đói khát và vất vả. Trong năm năm, mặc cho kẻ cười người chê, anh vẫn vừa làm vừa học, không chịu bỏ dở.