Một phú hộ muốn chọn cho con gái cưng của mình một người chồng hay chữ. Ở cùng làng có một anh nông dân mồ côi cha mẹ, hàng ngày anh ta phải đi cày thuê cuốc mướn, cuộc sống vất vả mà cũng không đủ ăn.
Khi biết nhà phú ông muốn kén rể, anh ta đến nhờ ông mai lo việc mối lái cho mình. Biết chàng trai nghèo khổ, lại cũng chẳng thân thế gì nhà phú hộ, ông mai cố gắng thu xếp giúp. Khi được ngỏ ý, vì tin tưởng ông mai, phú hộ nhận lời với điều kiện: Anh nông dân phải ở rể 3 năm, nếu anh ta là người hay chữ, biết làm ăn thì phú hộ sẽ cho làm lễ cưới rước dâu.
Một hôm, cha vợ và chàng rể lại lên rẫy. Trời nóng, lão phú hộ đưa tay lên che đầu và ra câu đối:
– Ngũ duyên lai định thượng.
Anh con rể lúng túng đưa tay vỗ vào bụng “cái bạch” rồi bỏ ra về.
Lão phú hộ không hiểu anh chàng rể đối thế nào, phải lò dò đến ông mai, giận dữ nói: – Tôi thật chẳng hiểu gì cả!
– Có thế mà ông cũng không biết, nó đối thế là hay quá, ý nó là: “Phúc trung tấp thư tịch” (trong bụng chứa rất nhiều chữ nghĩa). Từ đây về sau, ông chẳng nên thử tài nó nữa, nó mà giận bỏ về thì tôi không chịu trách nhiệm nữa đâu!
Bữa kia anh nông dân đi làm gặp trời mưa, anh ghé vào nhà ông mai nói chuyện, nhìn màn mưa bên ngoài, ông mai buột miệng: “Lác đác mưa sa làn gió thị”. Chiều về trời vẫn mưa chưa hết, sấm chớp lại nổi lên liên hồi, lão phú hộ tức cảnh đọc:
– Ầm ầm sấm dậy đất kim bôi.
Chàng rể liền đọc ngay: – Lác đác mưa sa làn gió thị.
Lão phú hộ nghe vậy cứ gật đầu khen hay mãi vì câu đối chỉnh quá.
Từ đó về sau, lão yên tâm không thử tài chàng rể nữa. Hết thời hạn ở rể 3 năm, anh nông dân được lão phú hộ tổ chức đám cưới linh đình, bao nhiêu phí tổn lão chịu hết. Bên làng biết được cười rằng:
Dốt thôi dốt đặc cán mai, Gặp may chàng cũng thành trai lão làng.
Bài viết được sưu tầm từ nhiều nguồn khác nhau và đã qua chỉnh sửa chính tả, biên tập lại để đảm bảo nội dung rõ ràng, dễ hiểu hơn.
Đây là truyện dân gian Việt Nam, nội dung đã được biên tập lại để phù hợp với người đọc.
