Ngày xưa, có một tay phú thương tên là Phong. Hắn có mười chiếc mành lớn chở hàng hóa bán khắp trong Nam ngoài Bắc. Mỗi chiếc mành có một người lái do thủ hạ tin cẩn cai quản. Trong số các lái có người tên là Ninh, tính nhanh nhảu được việc, nên được chủ rất tin cậy. Nhưng từ lâu, Ninh đã tằng tịu với vợ Phong mà Phong không hay. Hai người say mê nhau và mong muốn cuối cùng được công khai lấy nhau mới thỏa dạ 💔.
Một hôm, vào ngày đầu năm, mười chiếc mành sắp sửa xuất phát. Theo lệ thường, khi đến cửa sông, các mành buôn ghé lại trước miếu Ông để làm lễ rồi mới ra khơi. Lần này, Phong theo các mành đến miếu làm lễ, đãi các lái và thủy thủ ăn bữa linh đình, rồi mới trở về nhà bằng đường bộ. Thấy chủ về một mình, lại về lúc khuya khoắt, Ninh lẻn theo đường tắt đón ở bụi rậm, xông ra đánh chết Phong. Đoạn, hắn nhanh chân chạy về mành, vừa kịp lúc sắp nhổ neo. Thế là mười chiếc mành dong buồm ra khơi 🛶, trừ tên sát nhân, không ai biết rằng chủ mình bị giết, cũng không ai ngờ Ninh là thủ phạm.
Án mạng đưa lên, quan địa phương phải chờ đến khi tất cả mọi người trên mười chiếc mành trở về, mới bắt đầu tra xét. Nhưng không có chứng cớ gì để ngờ cho một người nào. Sau bao ngày hỏi cung không tìm ra manh mối, quan địa phương đành đệ vụ án lên quan trên xét xử. Bọn quan tỉnh nhận được hồ sơ rất bối rối. Những cuộc hỏi cung tiếp tục nhưng không có kết quả gì. Sau cùng, có một người trong đám ty thuộc, một hôm đến gặp quan tổng đốc xin hiến một mẹo nhỏ để tìm ra thủ phạm. Hắn ghé tai quan nói thầm mấy câu.
Lập tức quan sai bắt bọn lái và các thủy thủ đến miếu Ông. Quan bảo mọi người làm lễ và chầu chực ở miếu suốt đêm 🌜. Đến canh hai, quan cho gọi tất cả dậy và bắt mỗi người ngậm một đoạn bấc vào miệng, mắt nhìn thẳng vào ngọn nến trên pho tượng thần. Quan nói:
– Thần ở miếu này rất thiêng. Thần đã chứng kiến ngày ông Phong bị giết và biết ai là thủ phạm. Ta khấn xin thần: bấc này ngậm vào, nếu người ngay thì không việc gì cả, nếu là người gian thì nở dài hơn của những người khác.
Theo lệnh quan, mọi người ngồi im lặng như thế cho đến sáng rõ mặt người 🌞. Trước án thư, mỗi người lần lượt đưa bấc tới đo. Quả nhiên, có một sợi khác với các sợi khác, nhưng không nở dài ra mà chỉ ngắn đi. Sợi bấc ấy chính là của lái Ninh.
Khi nghe quan bắt ngậm bấc, Ninh sinh ra bàng hoàng lo lắng 😰. Ngậm được một chốc, hắn cảm thấy sợ bấc trong miệng dài ra thật. Cho nên lúc gần sáng, hắn đã cắn bớt đi một tý. Khi đo bấc, hắn không ngờ rằng chính vì thế mà bấc của hắn khác với của mọi người.
Biết là sa vào mẹo của quan, và cũng nghĩ rằng oan hồn đến ngày báo phục, lái Ninh đành thú nhận tất cả. Người ta bắt hắn cùng với người đàn bà bất chính kia đền tội.
Bài viết được sưu tầm từ nhiều nguồn khác nhau và đã qua chỉnh sửa chính tả, biên tập lại để đảm bảo nội dung rõ ràng, dễ hiểu hơn.
Đây là truyện dân gian Việt Nam, nội dung đã được biên tập lại để phù hợp với người đọc.