Ngày xưa, Vua Hùng Vương thứ 18 nuôi một đứa trẻ thông minh, khôi ngô, đặt tên là Mai Yển, hiệu là An Tiêm.
Khi An Tiêm trưởng thành, vua gả vợ cho chàng và tin dùng trong triều đình. Tuy nhiên, vì cậy nhờ ơn vua, An Tiêm lại kiêu căng, cho rằng tự sức mình tài giỏi mới gây dựng được sự nghiệp, chứ không nhờ ai. Lời nói này đến tai nhà vua, khiến vua cho rằng An Tiêm là kẻ kiêu bạc, vô ơn, bèn đày chàng cùng vợ con ra một hòn đảo xa ngoài biển Nga Sơn (Thanh Hóa, Bắc Việt).
Người vợ, nàng Ba, lo sợ rằng họ sẽ chết trên hòn cù lao cô quạnh, nhưng An Tiêm lại bình thản nói:
“Trời đã sinh ra ta, sống chết là ở Trời và ở ta, việc gì phải lo.”
Hai vợ chồng cùng đứa con sống hiu quạnh trên bãi cát hoang đảo. Họ ra sức khai khẩn, trồng trọt để kiếm sống.
Một ngày kia, vào mùa hạ, có một con chim lạ từ phương Tây bay đến, đậu trên một gò cát và nhả xuống đất vài hạt giống. Một thời gian sau, những hạt ấy nảy mầm, mọc thành dây leo, rồi nở hoa, kết thành trái lớn. Những quả này có vỏ xanh, ruột đỏ.
An Tiêm nói với vợ:
“Giống cây này tự nhiên sinh ra, không do ai trồng, ắt hẳn là vật của Trời nuôi ta.”
Chàng liền hái một quả để nếm thử, thấy vỏ xanh, ruột đỏ, hạt đen, mùi thơm, vị ngọt mát dịu. An Tiêm bèn lấy hạt gieo trồng khắp đảo, sau đó chúng mọc lan ra rất nhiều.
Một ngày nọ, có một chiếc tàu bị bão dạt vào cù lao. Mọi người lên bãi cát, thấy loại quả lạ, ăn thử thấy ngon nên tranh nhau đổi thực phẩm với gia đình An Tiêm. Từ đó, tiếng đồn lan xa rằng trên đảo có một giống dưa rất ngon. Các tàu buôn tấp nập ghé đến trao đổi hàng hóa, giúp gia đình An Tiêm trở nên đầy đủ, cuộc sống phong lưu.
Vì chim đã mang hạt dưa từ phương Tây đến, An Tiêm đặt tên cho loại quả này là Tây Qua. Người Hoa ăn thử thấy ngon, khen là “hẩu”, lâu dần, người ta đọc trại thành Dưa Hấu.
Một thời gian sau, nhà vua sai người ra cù lao ngoài biển Nga Sơn dò xét xem gia đình An Tiêm còn sống hay đã chết. Khi sứ thần trở về kể lại cảnh sống sung túc của vợ chồng An Tiêm, nhà vua thầm khâm phục con nuôi của mình, bèn triệu chàng về phục chức vị cũ trong triều đình.
An Tiêm mang giống dưa hấu dâng lên nhà vua, đồng thời chia hạt giống cho dân chúng trồng ở những vùng đất cát, làm giàu thêm cho xứ Việt một loại trái cây danh tiếng. Hòn đảo nơi An Tiêm từng sống từ đó được gọi là Châu An Tiêm.
Bài viết được sưu tầm từ nhiều nguồn khác nhau và đã qua chỉnh sửa chính tả, biên tập lại để đảm bảo nội dung rõ ràng, dễ hiểu hơn.
Đây là truyện dân gian Việt Nam, nội dung đã được biên tập lại để phù hợp với người đọc.
