Ngày xưa, có một cô gái tên là Tơ, cha mẹ cô mất sớm, nên cô phải đi làm thuê cho một bà góa giàu có. Tuy nhiên, bà chủ rất ác nghiệt và hành hạ cô suốt ngày. Một hôm, Tơ quyết định bỏ trốn vào một khu rừng, nghĩ rằng thà chết trong tay thú dữ còn hơn phải chịu đựng cảnh sống khổ sở ấy. Cô đi được một đoạn khá xa, nhưng vì thiếu ăn thiếu ngủ và vất vả khi băng rừng lội suối, nên cô ngã quỵ trên một tảng đá.
Thần núi ở gần đó thấy được hoàn cảnh đáng thương của cô gái, liền đến giúp đỡ và che chở cho cô.
Khi Tơ tỉnh dậy, cô cảm thấy như vừa trải qua một giấc mơ. Cảnh vật xung quanh cô thay đổi hoàn toàn. Cô thấy mình nằm trong một cái động, nơi có những tấm rêu mềm mại như nhung và dưới chân là một dòng suối chảy êm đềm, vang lên như tiếng nhạc. Trước mắt cô, có rất nhiều trái cây ngon lành treo lủng lẳng trên những dây leo, như một tấm rèm che cửa động. Vì quá đói, cô đưa tay hái trái cây ăn một cách ngon lành.
Sau bữa ăn đó, Tơ cảm thấy khỏe khoắn và tràn đầy năng lượng. Đột nhiên, một ông lão tóc bạc phơ, chống gậy trúc bước tới gần cô. Thấy ông lão hiền từ, Tơ vội vàng vái chào. Ông lão hỏi cô từ đâu đến và sao lại lạc lõng một mình trong rừng núi vắng vẻ. Tơ kể cho ông nghe về cuộc sống khổ cực của mình. Ông lão lắc đầu thương xót rồi bảo:
– Cháu trốn như vậy là đúng. Cháu cứ ở lại đây, có lão trông coi cho.
– Thưa cụ, cụ là ân nhân của cháu, xin cho cháu biết cụ ở đâu.
– Cả khu rừng này là nhà của lão. Lão sống bằng nghề đốn củi, nên đi đây đi đó. Cháu không cần lo lắng, thỉnh thoảng lão sẽ ghé thăm. Nếu cần gì, cháu chỉ cần ra mỏm đá này gọi “Ông tiều ơi” là lão sẽ đến ngay.
Ngày hôm sau, ông lão quay lại mang cho Tơ một bọc quần áo mới để thay bộ đồ cũ rách. Từ đó, Tơ sống cuộc đời thanh thản và tự do, không phải lo lắng về ngày mai, không buồn phiền về quá khứ. Dần dần, chim chóc và các thú rừng bắt đầu làm bạn với cô, ngày ngày mang đến những trái cây ngon và quý lạ cho cô ăn. Sống trong sự yên bình ấy, sắc đẹp của Tơ ngày càng rạng rỡ, như một đóa hoa rừng đang nở rộ.
***
Vào thời xưa, ở Thượng giới có một vị thần đam mê khoái lạc. Sau khi biến thiên đình thành nơi trác táng, thần chán ngấy những lạc thú trên trời, rồi tìm xuống trần gian. Với phép thuật siêu phàm, thần biến hóa thành đủ hình dạng để quyến rũ những cô gái xinh đẹp. Từ các tiểu thư danh giá đến những cô gái bình dân, thần đều hiện ra dưới dạng một vị quan tài ba, một thanh niên tuấn tú, phong nhã, đa tình, để lôi kéo các thiếu nữ vào vòng sắc dục. Không một người đàn bà, con gái nào có thể thoát khỏi sức hút của thần, dù là ở thượng lưu hay bình dân. Sau một thời gian chán ngấy những cuộc vui trên trời, thần quyết định tìm lạc thú ở thôn dã. Trong một lần đi qua khu rừng vắng vẻ, thần tình cờ gặp cô gái rừng xanh đang vui đùa cùng bầy chim và muông thú. Thần sửng sốt trước vẻ đẹp của cô gái, và lòng dục bùng lên, thần liền tiến lại định chiếm đoạt cô.
Một tiếng chim kêu thất thanh, cả cô gái và bầy thú vội vã bỏ chạy. Cô gái sống gần thiên nhiên đã trở nên nhanh nhẹn, chạy đi như gió. Thần dùng phép thuật để đuổi theo, nhưng trong lúc gần chạm được cô, một con nai lớn quỳ xuống cho cô gái leo lên, giúp cô thoát khỏi tay thần.
Con nai đưa cô đến một động sâu trong rừng, nơi cô sợ hãi không dám ra ngoài nữa. Cô trèo lên mỏm đá và gọi “Ông tiều ơi” ba lần. Ngay lập tức, ông lão hiện ra, căn dặn cô phải cẩn thận và trao cho cô một chiếc vòng ngọc, giúp cô tàng hình mỗi khi cần. Nhờ đó, cô có thể tránh khỏi sự săn đuổi của vị thần mê gái.
Thất vọng vì không thể chiếm được cô gái, thần quyết định trả thù. Với phép siêu phàm, thần giăng một sợi lưới khổng lồ bao quanh khu rừng. Cô gái không ngờ tới, bị mắc vào lưới, nhưng may mắn, một con bạch tượng dùng ngà đâm thủng lưới và cứu cô. Cô gọi đến ông tiều, ông lão lại hiện ra và dặn cô nếu gặp lưới lần nữa thì hãy gọi tên Phật Bà Quan Âm.
Vì sợ bị vướng lưới, cô gái không dám ra khỏi động suốt một thời gian. Tuy nhiên, lòng muốn tự do và khám phá lại thúc đẩy cô ra ngoài. Cô quyết định đi theo hướng khác để tránh sự theo dõi của thần. Nhưng với phép thần thông, vị thần biết được thời gian và nơi cô đến, liền giăng lưới bắt được cô. Lần này, cô nhớ lời ông lão và kêu tên Phật Bà Quan Âm. Lạ kỳ thay, tất cả các sợi lưới thu lại thành một hạt đậu lạc, và khi cô tiếp tục gọi lần nữa, những sợi chỉ hút vào trong bụng cô.
Thấy phép thần thông bị một cô gái phàm trần đánh bại, thần cảm thấy tự ái và nổi giận. Thần liền gọi Thiên Lôi và các thần khác đến giúp đánh tan tành quần áo của cô gái trong khi cô đang vui đùa với bầy thú. Thần Sét ra lệnh, và chỉ trong chớp mắt, mây đen kéo đến, gió mạnh, sấm sét ầm ầm, chớp nhoáng, mưa tuôn xối xả. Khi cô chạy về động, một tiếng sét vang trời, đánh thẳng xuống người cô. Nhưng cô không hề hấn gì, chỉ có lớp quần áo trên người biến mất. Thần đứng từ một mỏm đá cao, nhìn thấy cảnh đó và phá lên cười đắc thắng, rồi chạy về phía cô gái.
Tuy nhiên, thần lại thất vọng lần nữa, vì chiếc vòng ngọc đeo tay đã giúp cô trở nên vô hình.
***
Đêm xuống, thị Tơ mệt mỏi lần mò về đến động. Nàng xấu hổ với mọi thứ xung quanh, cảm giác như vật gì cũng đang nhìn mình tò mò. Không có quần áo, nàng không dám gọi ông lão hay những con thú rừng quen thuộc đến giúp. Nàng trốn vào cuối động, lạnh lẽo và run rẩy. Sợi lưới thần nuốt vào bụng khiến nàng khó chịu, nôn ra thành một đống chỉ mềm mại, bền chắc. Cảm thấy lạnh quá, nàng dùng đống chỉ để quấn quanh người, tự tạo thành một tấm mền ấm áp. Dần dần, trong sự êm ái của đống chỉ, nàng tắt thở. Trước khi linh hồn rời khỏi thể xác, nàng nghĩ đến những người nghèo khó, không có quần áo, phải chết lạnh lẽo như nàng, và tự nguyện giúp họ bằng cách dệt những sợi chỉ thành quần áo. Và thế là, nàng chết đi, hóa thành con tằm.
Để thực hiện lời nguyện, linh hồn nàng mang theo đống chỉ tơ và giăng ở ngọn cây dâu trong vườn Thượng uyển, nơi hoàng hậu và vua thường đi dạo vào mỗi chiều. Khi hoàng hậu đi qua, linh hồn nàng nhả ra những sợi tơ vàng óng ánh, bay theo gió. Hoàng hậu ngạc nhiên, nhìn thấy sợi tơ đẹp, ánh vàng mềm dịu, bứt thử mới nhận ra chúng tuy mong manh mà lại dẻo chắc lạ thường. Bà dâng lên vua, mong muốn có một chiếc áo được dệt từ những sợi tơ vàng ấy.
Nhà vua cho lệnh thực hiện mong ước của hoàng hậu. Tất cả sợi tơ vàng trong vườn đều được thu góp lại, các thợ dệt tài giỏi trong nước được triệu vào cung, chẳng mấy chốc, một tấm lụa vàng mềm mại, bền chắc, rạng rỡ được dâng lên trước mắt vua. Hoàng hậu vui mừng, sai cắt ngay cho mình một chiếc áo dài để ngày hôm sau diện ra triều cùng vua. Cả triều đình sửng sốt trước vẻ đẹp của chiếc áo, làm tăng thêm bội phần nhan sắc của người mặc. Nhà vua thông báo cho triều thần rằng chính hoàng hậu đã khám phá ra loại chỉ tơ quý hiếm này và cho phép các quan và giới nhà giàu trong nước cũng có thể bắt chước hoàng hậu để may mặc loại vải mới.
Từ đó, nghề trồng dâu, nuôi tằm phát triển mạnh mẽ, đáp lại nguyện vọng của cô gái quê mùa thị Tơ.
Bài viết được sưu tầm từ nhiều nguồn khác nhau và đã qua chỉnh sửa chính tả, biên tập lại để đảm bảo nội dung rõ ràng, dễ hiểu hơn.
